Η δύναμη της επιρροής που μπορεί να έχει με οτιδήποτε υποστηρίζει πιστοποιείται από το γεγονός ότι η Αλβανοκοσοβάρα Ντούα Λίπα είναι μέχρι στιγμής η πρώτη και μοναδική ποπ σταρ η οποία έχει ταυτόχρονα τέσσερα δικά της τραγούδια με πάνω από 1 δισεκατομμύριο χρήσεις στην πλατφόρμα Spotify.
Την ανάρτηση της Ντούα Λίπα με τη μαυροκόκκινη σημαία της Μεγάλης Αλβανίας είδαν πολλοί περισσότεροι από τους 5,6 εκατομμύρια εγγεγραμμένους φίλους της στο Τwitter. Το ίδιο μήνυμα στο Instagram έφτασε σε πολλαπλάσιους των 48,9 εκατομμυρίων followers, οι οποίοι εισπράττουν απευθείας οτιδήποτε προβάλλει η Ντούα Λίπα. Κάτω από την υπερεθνικιστική, προκλητική και προκλητικά ανιστόρητη εικόνα με το έμβλημα του αλβανικού αλυτρωτισμού συγκεντρώθηκαν πάνω από 600.000 likes. Συνεπώς, δεν έχει καμία σημασία αν είναι πασιφανές ότι η Ντούα Λίπα δεν γνωρίζει εις βάθος τις μπερδεμένες ρίζες του ευρύτερου βαλκανικού ζητήματος, αλλά πιθανότατα ούτε την απασχολεί κατ’ ουσίαν αυτό καθαυτό το πρόβλημα. Αρα, μάλλον η ίδια δεν έχει καν επίγνωση της πυρκαγιάς που ανάβει με τις δημόσιες τοποθετήσεις της – και αυτό εφόσον λαμβάνεται ως δεδομένο ότι η Λίπα λειτουργεί αυθόρμητα και όχι ως εντεταλμένη κήρυκας μιας προπαγάνδας αλυτρωτικού μίσους, δηλαδή ως φερέφωνο άλλων.
Πολύ δύσκολα θα μπορούσε να φανταστεί κάποιος την 25χρονη Ντούα Λίπα να μελετά τη Βαλκανική Ιστορία, να εντρυφεί στην περίπλοκη ανθρωπογεωγραφία της περιοχής κ.ο.κ. ώστε να μορφώνει ώριμη και κατασταλαγμένη άποψη υπέρ της Μεγάλης Αλβανίας. Σημασία όμως έχει ότι πρσωπικότητες με την αναγνώριση της Ντούα Λίπα μπορούν να καλλιεργήσουν και να διαδώσουν οποιονδήποτε παραλογισμό, συμπεριλαμβανομένων των εντελώς ανεδαφικών οραμάτων για χαμένες πατρίδες, και να διεγείρουν ξανά παλιές εθνικιστικές έριδες εξίσου εύκολα με το λανσάρισμα του νέου τους hit single.
Το status της Λίπα ως παγκόσμιας σούπερ σταρ, ιδιαίτερα για ένα αχανές νεανικό κοινό, επιβάλλει στο καθημερινό της πρόγραμμα να κυριαρχούν ασχολίες όπως η σύνθεση και η εκτέλεση τραγουδιών σε ζωντανές ή διαδικτυακές συναυλίες, η σχεδίαση και επίδειξη ρούχων, τα γυρίσματα βιντεοκλίπ, οι φωτογραφήσεις και αυτοφωτογραφήσεις για τα social media κ.λπ. Γι’ αυτό και δεν συντρέχει κανένας απολύτως λόγος να υποθέσει κάποιος ότι η πατριωτική αφύπνιση της Ντούα Λίπα είναι κάτι πιο σοβαρό από την προσπάθειά της να παρουσιάζεται ως μια πολιτικοποιημένη ποπ περσόνα, ενδεχομένως επειδή αυτό κάνουν και άλλες σταρ του φυράματός της – με πρώτη την επίσης Αλβανοκοσοβάρα Ρίτα Ορα. Και βέβαια, επειδή αυτού του είδους το προφίλ κάνει περισσότερο ντόρο και, εν τέλει, είναι πιο εμπορικό. Αν υπάρχει ένα μήνυμα άξιο λόγου το οποίο θα μπορούσε κάποιος να διακρίνει στην ξαφνική εθνικιστική κρίση της, αυτό είναι ότι μάλλον η ίδια εξακολουθεί να νιώθει ξένη και παρείσακτη στη Βρετανία όπου εδρεύει παρά την τρομακτική της επιτυχία ως ποπ σταρ. Εξάλλου, η ίδια έχει εξομολογηθεί ότι «κι εγώ δεν ξέρω πού θα ήμασταν σήμερα εάν το Brexit είχε γίνει όταν οι γονείς μου ήρθαν ως πρόσφυγες στη Βρετανία από το Κόσοβο. Ξέρω τι σήμαινε για εκείνους το να γίνουν δεκτοί σε μια χώρα της Ενωμένης Ευρώπης».
Οι «αυτόχθονες»
Στις 19 Ιουλίου, σε διδακτικό τόνο και υπό μορφή λήμματος σε λεξικό, η Λίπα έγραψε στην εμπρηστική της ανάρτηση «au-toch-tho-nous, επίθετο (κατοίκου κάποιου τόπου). Σημαίνει ιθαγενής και όχι απόγονος μεταναστών ή αποικιοκρατών». Συλλαβίζοντας μια ελληνική λέξη η Ντούα Λίπα προσπάθησε να δώσει υπόσταση στην ανάρτηση της γνωστής σημαίας με τον μαύρο δικέφαλο αετό στο κόκκινο φόντο μιας Αλβανίας, η οποία προκειμένου να γίνει «Μεγάλη», στα όνειρα των επίδοξων απελευθερωτών αυτής της ανύπαρκτης εθνικής οντότητας, εμφανίζεται να έχει καταπιεί περιοχές της Σερβίας, του Μαυροβουνίου και της Βόρειας Μακεδονίας. Και βέβαια, σε ό,τι αφορά την αλβανική επέκταση προς τον Νότο, προσαρτώνται η Ηπειρος εξ ολοκλήρου μαζί με τη Θεσπρωτία, η Κέρκυρα, εν ολίγοις το μεγαλύτερο κομμάτι της Δυτικής Ελλάδας, μέρος της Μακεδονίας κ.λπ. Στο όραμα που ευαγγελίζεται η Ντούα Λίπα τα σύνορα της Μεγάλης Αλβανίας με τα υπολείμματα της Ελλάδας θα ήταν λίγο έξω από τα Τρίκαλα.
Η αναστάτωση που προκάλεσε η αρχική της ανάρτηση εξέπληξε ακόμη και την ίδια – ή τουλάχιστον αυτό ισχυρίστηκε στο επόμενο post επί του ιδίου θέματος. «Η προηγούμενη ανάρτησή μου ουδέποτε είχε στόχο να εξάψει οποιοδήποτε μίσος», έγραψε στις 21 Ιουλίου η Ντούα Λίπα – με κόκκινα κεφαλαία γράμματα σε μαύρο φόντο. Και εξήγησε: «Λυπάμαι και θυμώνω που το σχόλιό μου εσκεμμένα παρερμηνεύτηκε από ορισμένες ομάδες και άτομα που προωθούν τον εθνικιστικό διχασμό, κάτι το οποίο εγώ απορρίπτω εντελώς. Οποτε γράψω κάτι για το Κόσοβο, η κίνηση στο προφίλ μου τρελαίνεται, ακόμη και εάν το post αφορά κάτι χαρούμενο όπως το φαγητό ή η μουσική. Συναντώ έξαλλη αντίδραση στην ιδέα μιας αυθεντικής κοσοβάρικης κουλτούρας. Ολοι μας δικαιούμαστε να είμαστε υπερήφανοι για την εθνικότητα και την καταγωγή μας. Εγώ απλώς θέλω η χώρα μου να εμφανίζεται στον χάρτη και να μπορώ να μιλώ με υπερηφάνεια και χαρά για τις αλβανικές μου ρίζες και την πατρίδα μου. Ενθαρρύνω τους πάντες να αγκαλιάσουν την κληρονομιά τους, να ακούσουν και να διδαχτούν ο ένας από τον άλλον. Ειρήνη, αγάπη και σεβασμός προς όλους. Ντούα Χ».
Κατόπιν αυτής της δευτερολογίας, ορισμένοι έσπευσαν να υπενθυμίσουν στην ποπ σταρ με τις πατριωτικές ευαισθησίες ότι το Κόσοβο εμφανίζεται στους χάρτες, αλλά όχι ως επαρχία της Μεγάλης Αλβανίας, όπως ίσως η ίδια θα επιθυμούσε. Πάντως, ο στόχος της Λίπα ήταν να υποκινήσει μια μαζική συλλογή υπογραφών ώστε να πειστεί η Apple να συμπεριλάβει το Κόσοβο και την Παλαιστίνη στους χάρτες των εφαρμογών για κινητά τηλέφωνα και φορητές συσκευές.
O Λουξεμβούργιος Φλόριαν Μπίμπερ, καθηγητής Πολιτικών Επιστημών και Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο του Γκρατς, στην Αυστρία, υπέκυψε στον πειρασμό να σχολιάσει τις δημόσιες τοποθετήσεις της Ντούα Λίπα. Με το κύρος της εξειδίκευσής του στα περίπλοκα πολιτικά ζητήματα της Βαλκανικής, ο Μπίμπερ κατέρριψε μέσω Twitter -και με μεγάλες δόσεις ειρωνείας- τις απόψεις της Λίπα ως εξής: «Χα-ζός ε-θνι-κι-σμός είναι όταν πιστεύεις ότι το έθνος σου έχει περισσότερα δικαιώματα να βρίσκεται σε ένα μέρος από άλλα έθνη. Στον χάρτη σημειώνονται περιοχές στις οποίες οι Αλβανοί υποτίθεται ότι είναι “αυτόχθονες”, και άρα διεκδικούν, έχουν ιδιοκτησία. Ζουν όμως και άλλοι εκεί, Σέρβοι, Μαυροβούνιοι, Ελληνες, Βόσνιοι, Σκοπιανοί. Και όλοι αυτοί μπορούν να ισχυριστούν ότι είναι εξίσου αυτόχθονες με τους Αλβανούς. Με την ίδια λογική, οι μετανάστες θα πρέπει να αποκλείονται από κάθε συζήτηση ή να θεωρούνται άνθρωποι μειωμένης αξίας. Περίεργο μήνυμα για οποιονδήποτε που, όπως και η Ντούα Λίπα, αντιπροσωπεύει την ικανότητα ενός παιδιού μεταναστών να πετύχει στη ζωή του». Ο καθηγητής Μπίμπερ μπορεί να ελπίζει σε δύο τινά με την παρέμβασή του: α) Η Ντούα Λίπα να συνειδητοποιήσει ότι διέπραξε μέγα ατόπημα με την ανάρτησή της για τη Μεγάλη Αλβανία. β) Να μην τον μπερδεύει με τον συνεπώνυμό του Καναδό σταρ, Τζάστιν Μπίμπερ. Ο κίνδυνος να συμβεί το δεύτερο είναι αυξημένος, καθώς η Ντούα Λίπα έχει δηλώσει σε κατά καιρούς αυτοβιογραφικές της συνεντεύξεις ότι o Τζάστιν Μπίμπερ ήταν ένας από τους καλλιτέχνες που θαύμαζε και χρησιμοποίησε ως πρότυπο για τη δική της σταδιοδρομία στην ποπ μουσική.
Στη Βρετανία
Την τάση της να εκφράζει όσο πιο δυναμικά και ηχηρά μπορεί τις απόψεις της, χωρίς να υπολογίζει τις συνέπειες, λέει ότι την οφείλει στους γονείς της. Οι οποίοι, αν και Αλβανοκοσοβάροι πρόσφυγες από την Πρίστινα και παρά το γεγονός ότι ήταν άνθρωποι με σπουδές και επαγγελματική σταδιοδρομία στην πατρίδα τους, το 1992 αναγκάστηκαν να αρχίσουν από το μηδέν στο Λονδίνο. Στο Κόσοβο ο Ντουκάτζιν Λίπα, ο πατέρας της, ήταν ασκούμενος οδοντίατρος, ενώ παράλληλα τραγουδούσε σε ροκ συγκρότημα. Η μητέρα της, Ανέζα, ήταν δικηγόρος. Στη Βρετανία ξεκίνησαν από χειρωνακτικές και βοηθητικές εργασίες, κατάφεραν όμως όχι μόνο να επιβιώσουν και να φέρουν στον κόσμο τρία παιδιά, αλλά και να επιμορφωθούν και να ακολουθήσουν νέα καριέρα. Ο μεν Ντουκάτζιν ως διευθυντής μάρκετινγκ, η δε Ανέζα στον τουριστικό κλάδο.
Η Ντούα γεννήθηκε το 1995 στη Βρετανία και από μικρή κατέστησε σαφές ότι δεν είχε σκοπό να κάνει κάτι άλλο στη ζωή της εκτός από το να γίνει σταρ. Αφού μεσολάβησε μια οικογενειακή μετοικεσία στο Κόσοβο λόγω επαγγελματικών υποχρεώσεων του πατέρα της εκεί, η Ντούα αφοσιώθηκε στην προσπάθειά της να διεισδύσει στη μουσική βιομηχανία. Μετά από κάποιες σπουδές σε δραματική σχολή, ευκαιριακές απασχολήσεις ως υποδοχή σε λονδρέζικα εστιατόρια και κλαμπ, στο μόντελινγκ κ.λπ., βρήκε τον τρόπο να εκπληρώσει το όνειρό της. Γράφοντας και ερμηνεύοντας δικά της τραγούδια, άγγιξε την κορυφή του ποπ σύμπαντος, συσσωρεύοντας καθ’ οδόν προς τη δόξα μερικά από τα πλέον σημαντικά τρόπαια του χώρου, όπως δύο βραβεία Grammy, τρία Brit Awards, δύο Ευρωπαϊκά Βραβεία MTV, ανάμεσα σε πολλές άλλες διακρίσεις. Απ’ ό,τι φαίνεται, όμως, η φιλοδοξία της δεν είναι να κερδίσει την αιωνιότητα με τα φυσικά και καλλιτεχνικά της χαρίσματα, ούτε με την προσωπική της ζωή (το αγόρι της είναι ο Ανουάρ Χαντίντ, αδελφός των σούπερ μόντελ Μπέλα και Τζίτζι). Για την Ντούα Λίπα το πραγματικό παιχνίδι θα αρχίσει με την προκλητική έπαρση ενός λαβάρου όπως αυτό της Μεγάλης Αλβανίας.